Historia bywa niezwykle przewrotna, czasem obnażając prawdziwą wartość czynów i słów. Kontekst późniejszych wydarzeń może sprawić, że coś co w gruncie rzeczy niczym nadzwyczajnym by się nie wyróżniało, zaczyna jawić się w zupełnie nowym świetle. Dokładnie tak jest w przypadku pewnego zdjęcia wystawionego w drawieńskim „Spichlerzu”.
Zaskakujące koleje historii – o tym jak Hitler oddał hołd Piłsudskiemu
Cała rzecz dotyczy śmierci marszałka Piłsudskiego. Choć polski przywódca odsunął się nieco w cień, jeśli chodzi o główny nurt polityki wciąż był szanowaną i ważną osobistością – nie tylko w kraju. Dlatego pewnym zaskoczeniem dla niektórych, biorąc pod uwagę rok 1939 i to, co działo się w czasie II Wojny Światowej, może być informacja, że w hołdzie dla Piłsudskiego w nazistowskich Niemczech dwukrotnie opuszczono flagi państwowe do połowy masztów. Stało się to dzień po śmierci tego wielkiego Polaka zmarłego w Warszawie na raka żołądka, czyli 13 maja 1935 roku, a także w dniu pogrzebu, to jest 18 maja.
Śmierć marszałka Piłsudskiego – niemieckie kondolencje
Zanim jednak doszło do eskalacji konfliktu między III Rzeszą a II Rzeczpospolitą relacje między oboma państwami były na tyle cywilizowane, że w Niemczech – jak w wielu innych krajach Europy – odbyły się uroczystości żałobne poświęcone marszałkowi. Państwo niemieckie wyraziło oficjalne kondolencje wobec Prezydenta i Rządu RP, w których przekazywano wyrazy współczucia, doceniano patriotyczną postawę marszałka i deklarowano wspólną z polskim narodem żałobę niemieckiego narodu. Adolf Hitler stwierdzał w telegramie, że marszałek – tu cytat – „przez swą pełną zrozumienia współpracę z Niemcami oddał nie tylko wielką usługę naszym krajom, ale przyczynił się ponadto w sposób jak najbardziej wartościowy do uspokojenia Europy.” Osobne kondolencje otrzymała również żona marszałka, Aleksandra, w których przywódca Niemiec zapewniał o wyrazach głębokiego współczucia oraz o zachowaniu postaci zmarłego „w swojej wdzięcznej pamięci„. Podkreślał też, iż wieść o zgonie marszałka dotknęła go bardzo boleśnie. W Polsce w czasie pogrzebu Niemcy reprezentował ówczesny premier Prus, Hermann Göring.
Historia zdjęcia, które dla wielu mogło być szokiem
Właśnie w tym kontekście zrobiono zdjęcie, które przez lata wzbudzało spore emocje, a które znalazło się w zbiorach „Spichlerza” w Drawnie (m.in. za sprawą majora Andrzeja Szutowicza, który tworzył tu część muzealną instytucji). Zrobiono je w czasie wspomnianych uroczystości żałobnych poświęconych Piłsudskiemu, a zamieszczono w okolicznościowym wydaniu miesięcznika „Morze” z czerwca 1935 r. Zdjęcie było jednym z wielu, które pokazywało uroczystości żałobne w miastach Europy. To było jednak wyjątkowe ze względu na to, iż przedstawiało Adolfa Hitlera, oddającego hołd marszałkowi w berlińskiej katedrze pw. św. Jadwigi. W wydarzeniu brały zresztą udział władze NSDAP, w tym Goebbels, von Neurath, a także żołnierze Wehrmachtu (dwie kompanie oddały po nabożeństwie honory wojskowe). Zaledwie 4 lata po tych wydarzeniach, Niemcy wszczęli wojnę z Polską. Później we wspomnieniach znana polska aktorka Pola Negri, która również brała udział w tej uroczystości, przywoływała scenę, jak Hitler w jej trakcie przykląkł na jedno kolanie, dobitnie przy tym komentując ten gest führera: „Hipokryta!…„.