Choszczno

Choszczno, znane w Niemczech jako Arnswalde, jest miastem położonym w południowej części województwa zachodniopomorskiego – około 80 km od Szczecina. Jest ono miastem powiatowym, zlokalizowanym nad jeziorem Kluki, na Pojezierzu Choszczeńskim. Znajduje się tu także siedziba gminy miejsko-wiejskiej. Przez miasto przepływa rzeka Stobnica.

Historia Choszczna

Po raz pierwszy polska nazwa miasta została wspomniana w 1233 roku, kiedy książę Władysław Odonic nadał okoliczne ziemie cystersom. Najprawdopodobniej miała oznaczać ona miejsce, w którym jest wiele zarośli, chaszczy, itp. Z kolei niemiecka nazwa pojawia się w 1269 r. i ma być związana z tamtejszymi lasami (Arnswalde to po polsku orli las). Przez długi czas miasto zresztą funkcjonowało pod tym drugim mianem, jako że znajdowało się w granicach najpierw Brandenburgii, później Prus, a w końcu Niemiec. Dopiero po wojnie, a dokładniej 7 maja 1946 r., została oficjalnie wprowadzona nazwa Choszczno.

Wiadomo, że początkowo ziemia choszczeńska znajdowała się pod władaniem Piastów i mieszkali tu Słowianie. Dopiero w XIII wieku okolice te zostały włączone do Marchii Brandenburskiej jako Nowa Marchia. W miejscu dzisiejszego miasta początkowo znajdowała się zatem osada słowiańska z grodziskiem. Po przejęciu władzy przez Niemców w jej pobliżu ulokowano na prawie magdeburskim miasto, które w kolejnych wiekach stało się lokalnym centrum gospodarczym i politycznym. Niestety, nie zachował się dokument lokacyjny miasta, który pozwoliłby dokładnie odtworzyć zarówno datę jego założenia, jak i posiadane przywileje.

Miasto początkowo wzorowane było na Tangermünde. Posiadało czworoboczny rynek z odchodzącymi ulicami głównymi oraz poprzecznymi. Był tu też system fortyfikacji, kościół parafialny, cmentarz, ratusz, dom handlowy. Do miasta prowadziły 3 bramy – Wysoka, Młyńska oraz Kamienna. Władzę sprawowała rada miejska oraz dwóch burmistrzów. Choszczno po nadaniu praw miejskich, później potwierdzanych przez kolejnych władców, miało możliwość korzystania z pieczęci i herbu. Najstarsze dokumenty je zawierające pochodzą z czternastego i piętnastego wieku. W okresie tym miasto przechodziło z rąk do rąk. Było między innymi rządzone przez Koronę Czeską, państwo polskie, zakon krzyżacki. Ostatecznie Krzyżacy sprzedali je Brandenburgii, by móc prowadzić wojnę.

Po piętnastym wieku miasto z jednej strony rozwijało się, z drugiej było wielokrotnie niszczone – przez pożary, wojny, a w pierwszej połowie siedemnastego wieku także przez zarazę. Mimo to przetrwało, a z czasem powstały tu też kolejne budynki i instytucje, wśród których można wyróżnić gimnazjum, szkołę elementarną, szkołę gospodarczą, hotel, straż pożarną, a także Muzeum Powiatowe (funkcjonowało od 1926 do 1944 roku). W czasie II wojny światowej znajdował się tu obóz jeniecki (Oflag II B Arnswalde), w którym znalazło się wielu oficerów, w tym Henryk Sucharski, dowódca Westerplatte, Leon Kruczkowski, a także przedstawiciele inteligencji – profesorowie, naukowcy, malarze, literaci.
W 1945 roku, dokładniej mówiąc 23 lutego, miasto zdobyły wojska radzieckie. W wyniku walk zostało zniszczone ponad 80% budynków, w tym stare miasto. Mówiło się nawet, że była to najbardziej zniszczona miejscowość na Pomorzu Zachodnim. Miasto odbudowywano aż do lat sześćdziesiątych. Choszczno po wojnie znalazło się w granicach Polski, a w 1946 r. administracyjnie włączono je w struktury województwa szczecińskiego. Później stało się częścią województwa gorzowskiego, by ostatecznie stać się siedzibą powiatu oraz gminy w województwie zachodniopomorskim.

Kultura i atrakcje turystyczne Choszczna

W mieście działa Klub Garnizonowy, w którym organizowane są zajęcia dla dzieci i młodzieży, w tym konkursy – turystyczne, plastyczne, recytatorskie, komputerowe. Jest tu teatr dziecięcy, teatr młodzieżowy, zespół tańca oraz kabaret. Klub organizuje między innymi Okręgowy Przegląd Kulturalno-Artystyczny oraz Festiwal Dziecięcych i młodzieżowych Zespołów artystycznych Pomorskiego Okręgu Wojskowego. Działa przy nim biblioteka oraz kort tenisowy i ośrodek wodny. W Choszcznie funkcjonuje także Szkoła Muzyczna I Stopnia, w której organizowany jest Regionalny Festiwal Fortepianowy „Gramy na 4 ręce”.

Pojezierny charakter regionu sprawia, że Choszczno jest znakomitym regionem do turystyki wodnej i wędkarstwa. Oprócz kajakarstwa na okolicznych rzekach, można tu wypożyczyć rowery wodne, a także odpocząć na plaży miejskiej. Wokół jeziora Kluki, nad którym miasto jest położone, znajduje się dziesięciokilometrowa promenada. Sporym atutem miasta są tereny zielone, lasy i parki, w tym również wiekowe pomniki przyrody.

Zabytki Choszczna

Ze względu na długą historię i pomimo zniszczeń dokonanych w czasie II wojny światowej Choszczno jest miastem, w którym wciąż znajdziemy wiele śladów przeszłości i zabytkowych obiektów. Do najważniejszych należą:

• Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – gotycki kościół parafialny z czternastego wieku z unikalną, ceramiczną płaskorzeźbą przedstawiającą rodowód Jezusa, nazywaną Drzewem Jessego, a także z sanktuarium maryjnym
• tereny Starego Miasta wraz z rynkiem staromiejskim odbudowanym po II wojnie światowej, a także kamienice i inne budynki mieszkalne
• mury obronne oraz inne elementy obwarowań miasta – ze szczególnym uwzględnieniem fragmentów murów północnego, południowego i zachodniego, a także barbakanu Bramy Kamiennej
• zabytkowe budynki szpitalne z początków XX wieku
• dworzec kolejowy z XIX wieku
• budynki gazowni, młyna gospodarczego, spichlerza z XIX wieku
• wieża ciśnień przy ul. Niedziałkowskiego, która została wybudowana w początkach XX wieku
• pomnik przyrody lipa Siedmiu Braci, nazywana także lipą Czarneckiego
• cmentarz żydowski
• pomniki upamiętniające odbicie miasta oraz upamiętniające jeńców oflagu Arsnwalde
• Pomnik Zwycięstwa
• Wał Piastowski
• drewniana rzeźba Choszcza, mającego być założycielem miasta